(EQ)بررسی و ارزیابی مدخل «علوم اجتماعی و قرآن» در دایره‌المعارف قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدرسی معارف قرآن و حدیث، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران.

2 استادیار گروه مدرسی معارف قرآن و حدیث، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22084/qss.2024.28016.1003

چکیده

از آنجایی که بُعد اجتماعی قرآن، یکی از ابعاد مهم و تاثیرگذار قرآن در جامعه اسلامی است، در این مقاله، مدخل «علوم اجتماعی و قرآن» دایره‌المعارف قرآن (EQ) مورد بررسی قرار گرفته است. نگارندگان در دو بخشِ ذکر ادعاهای نویسنده در پنج محور اصلی و بررسی و نقد آن‌ها، به نقد روشی، نقد محتوایی و در انتها مغفولات نویسنده پرداخته‌اند. در نقد روشی، پراکندگی مباحث و بی‌انسجام بودن بحث‌ها، بی‌ارتباطی برخی بخش‌ها به عنوان مدخل و استناد به برخی آراء و غفلت از برخی دیگر، در نقد محتوایی ضمن انتقاد از ضعف محتوای مدخل، سه محورِ اصلیِ «بافتار وحی قرآنی»، «قرآن و زبان‌شناسی اجتماعی» و «مطالعات موردی معاصر» مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند و در قسمت مغفولات نویسنده، دو محورِ برون‌قرآنیِ «بینش جامعه‌شناختی درباره قرآن» و درون‌قرآنیِ «مضامین اجتماعی قرآن» مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شد که نویسنده به بُعد اول بسیار ضعیف پرداخته و از بُعد دوم کاملاً غفلت ورزیده است. علت سطحی بودن مقاله نیز همین مسئله است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و کتابخانه‌ای انجام شده و از نرم‌افزار ایکس‌مایند برای گردآوری و تقسیم‌بندی هر چه بهتر داده‌ها بهره برده است.

عنوان مقاله [English]

Reviewing and criticizing the entry "Social Sciences and the Quran" in the Encyclopedia of the Quran (EQ)

نویسندگان [English]

  • samaneh mirmoradi 1
  • Alireza Nobari 2
2 Assistant Professor, Department of Quranic and Hadith Studies. Faculty of theology and Islamic, University of Tehran, Tehran, ,
چکیده [English]

Since the social dimension of the Qur'an is one of the most important and influential aspects of the Qur'an in Islamic society, in this article, the entry "Social Sciences and the Qur'an" of the Encyclopedia of the Qur'an (EQ) is examined. In the two parts of mentioning the author's claims in five main axes and examining and criticizing them, the authors have dealt with methodological criticism, content criticism, and finally the author's omissions. In methodological criticism, the dispersal of discussions and the incoherence of discussions, the irrelevance of some parts as entries and the citation of some opinions and the neglect of others, in the content criticism while criticizing the weakness of the entry's content, the three main axes of " Context of Qur'anic Revelation", "Quran and Social Linguistics" and "Contemporary Case Studies" have been evaluated, and in the author's omissions section, two extra-Qur'anic axes of "Sociological Insights about the Qur'an" and intra-Qur'an "Social Topics of the Qur'an" have been evaluated. It was examined and it was found that the author addressed the first dimension very poorly and completely neglected the second dimension. The reason for the superficiality of the article is also the same issue. This research was carried out in a descriptive-analytical and library method and XMind software was used to collect and divide the data as best as possible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social
  • sciences
  • Qur'
  • Encyclopedia of the Qur'
  • an
  • Dale Eilkeman