تحلیل کمی و کیفی مؤلفه‌های اعتماد و تقویت سرمایه اجتماعی در سوره احزاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

10.22084/qss.2025.30464.1100

چکیده

 کشف راه‌های تقویت سرمایه اجتماعی و مهم‌ترین مؤلفه‌های سازنده آن یعنی اعتماد ، انســجام و مشــارکت همواره ار موضوعات مورد نیاز جوامع؛ و مطــر ح میان سیاســتمداران در جهان معاصر اســت. ایــن مقاله به روش تحلیــل کیفــی و کمی به مؤلفه‌هــای اعتماد و تقویت ســرمایه‌اجتماعی در سوره احزاب، پرداخته‌است. سوره احزاب، در مدینه نازل شده و به دوران پــر التهــاب جنگ احزاب اشــاره می‌کند از ایــن رو به برخــی از چالش‌های مســلمانان در برابــر ائــتلاف قبایــل مختلــف و اهمیت اتحاد و همبســتگی اشاره دارد. با بررسی موضوعات اجتماعی، اخلاقی و سیاسی سوره احزاب ایــن پژوهــش بــه دنبــال شناســایی مؤلفه‌هــای کلیــدی مؤثــر بــر تقویــت ســرمایه اجتماعی و اعتماد اســت. نتایج تحلیل نشــان می‌دهد این سوره بــر اصولــی چون صداقت، وفــاداری، تعهد، تبعیت از رهبــری، ویژگی‌های
رهبــر و خانــواده او، رعایــت عفاف در اجتماع، اخوت، حســن ظن، توکل و خداباوری به عنوان مؤلفه‌های اعتمادســازتأ کید می‌کند. بررســی فراوانی واژگان کلیــدی مرتبــط بــا روابــط اجتماعــی در ایــن ســوره نشــان می‌دهد ویژگی‌های رهبری، توکل و خداباوری، صداقت و حفظ عفاف و حریم در روابط اجتماعی به ترتیب پربسامدترین مؤلفه‌ها هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Quantitative and Qualitative Analysis of Trust Components and the Reinforcement of Social Capital in Surah Al-Ahzab

نویسنده [English]

  • Soheila Pirouzfar
Associate Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

 Strengthening social capital and its key components, such as trust, cohesion, and participation, remains a pressing concern for societies worldwide and is frequently discussed among contemporary policymakers. This article employs both qualitative and quantitative analysis to explore the components of trust and the reinforcement of social capital in Surah Al-Ahzab. Surah Al-Ahzab, revealed in Medina, refers to the tumultuous period of the Battle of the Confederates, highlighting some of the challenges faced by Muslims against various tribal coalitions and emphasizing the importance of unity and solidarity. By examining the social, ethical, and political themes in Surah Al-Ahzab, this research aims to identify key factors that contribute to enhancing social capital and trust. The analysis reveals that this surah emphasizes principles such as honesty, loyalty, commitment, obedience to leadership, leadership characteristics, familial virtues, communal modesty, brotherhood, optimism, trust in God, and faith as trust-building components. An examination of the frequency of key terms related to social relationships in this surah indicates that leadership attributes, trust in God, faith, honesty, and maintaining modesty and privacy in social interactions are the most prevalent components. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Surah Al-Ahzab
  • Social trust
  • Content analysis
  • Social capital

مراجع

1. Eftekhari, Asghar. “Society, State, and Social Capital in the Islamic Republic,” Introduction to The Theory of Political Trust by Mohsen Radaadi. Tehran: Imam Sadegh University, 1390 SH.
2. Iranian Sociological Association. Social Issues of Iran (Collection of Articles). Tehran: Agah, 1383 SH.
3. Putnam, Robert. Democracy and Modern Traditions (Social Capital and Civic Traditions in Modern Italy).
4. Translated by Mohammad Taqi Delforouz. Tehran: Salam Newspaper Publications, 1380 SH.
5. Various Authors. In Search of Social Trust in Iran. Tehran: Parseh Book Translation and Publication, 1399 SH.
6. Rothstein, Bo. Social Traps and the Problem of Trust. Translated by Ladan Rahbari et al. Tehran: Agah, 1393 SH.
7. Radaadi, Mohsen. The Theory of Political Trust (With Emphasis on Islamic Discourse). Tehran: Imam Sadegh University, 1390 SH.
8. Tabarsi, Abu Ali Fadl ibn Hasan, Majma' al-Bayan fi Tafsir al-Quran; Dar al-Ma'rifa - Beirut, Lebanon, 1408 AH.
9. Fukuyama, Francis. “Social Capital and Civil Society.” In Social Capital, Democracy, and Development. Translated by Afshin Khakbaz and Hassan Pouyan. Edited by Kian Tajbakhsh. Tehran: Shirazeh Publications, 1384 SH.
10. Fukuyama, Francis. Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity. Translated by Seyyed Alireza Beheshti. Tehran: Rowzaneh, 1401 SH.
11. Fukuyama, Francis. The End of Order: Social Capital and Its Preservation. Translated by Gholam Abbas Tavassoli. Tehran: Iranian Society, 1379 SH.
12. Coleman, James. “The Role of Social Capital in Creating Human Capital.” In Social Capital, Democracy, and Development. Translated by Afshin Khakbaz and Hassan Pouyan. Edited by Kian Tajbakhsh. Tehran: Shirazeh Publications, 1384 SH.
13. Coleman, James. Foundations of Social Theory. Translated by Manouchehr Sabouri. Tehran: Nashr-e Ney, 1377 SH.
14. Boudon, Raymond and Luc Van Campenhoudt. Research Methods in Social Sciences. Translated by Abdolhossein Nikgohar. Tehran: Tootia Publications, 6th ed., 1381 SH.
15. Motahhari, Morteza. Notes of Professor Motahhari. Sadra Publications: Computer Research Center of Islamic Sciences Library, n.d. 
16. Makarem Shirazi, Naser. The Message of Amir al-Mu'minin (AS). Compiled and edited by a group of scholars. Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiyah, 1386 SH.
مطالعات اجتماعی قرآن
دوره 3، شماره 2
اسفند 1403
صفحه 200-221

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 بهمن 1403
  • تاریخ پذیرش: 06 اسفند 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار