واکاوی شرایط تحقّق امدادهای الهی در یاری مومنان بر مبنای قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

10.22084/qss.2025.29559.1052

چکیده

یکی از مباحثی که در قرآن کریم به اهمیّت آن تا کید شــده، امدادهای غیبی‌اســت. در قرآن‌کریــم، خداونــد بــه هــر دو گــروه مومنــان و کافــران وعده‌هایی داده اســت که در قالب بشــارت و انذار مشــاهده می‌شــوند. در خصــوص مومنــان، خداوند وعده‌هــایی داده که تح ّ قق برخــی از آن‌ها در دنیا و برخی دیگر در آخرت است؛ از جمله وعده‌هایی که خداوند در دنیا بــه مومنــان داده، وعده ُنصرت اســت؛ که ایــن یاری در قالــب امدادهای غیبی بیان شــده اســت. از ســوی دیگر شــرایط تحقّق این وعــده از دیگر مباحثــی اســت کــه اهم ّیــت آن از خــود این وعده بیشــتر اســت. بــر همین اســاس، پژوهــش حاضــر بــا روش توصیفــی- تحلیلــی بــر مبنــای قــرآن و روایات اهل بیت(ع) از دو جنبه به این مهم پرداخته اســت؛ اول این که شــرایط تحقّق امدادهای غیبی کدامنــد؟ و دوم این که چــه راهکارهایی بر اســاس قرآن و روایات برای تح ّ قق شــرایط این وعده الهی وجود دارد؟ نتیجــه ایــن کــه: در قرآن‌کریــم و روایــات اهــل بیــت(ع،) شــرایط تحقّق وعــده یــاری مومنان در دو بعد اعتقــادی و عملی بیان گردیده اســت، که در حیطــه اعتقــادی، بــاور بــه خداونــد و افزایــش ایمــان و اعتقــاد بــه او و ولایت‌پذیری از مهم‌ترین راهکارهای تحقّق این وعده بیان شــده اســت. در بعد عملی نیز، در ابعاد اجتماعی و سیاســی راهکارهایی بیان شــده که تلاش در جهت تعالی جامعه اسلامی با اتحاد و یکپارچگی در راه خداوند، حفــظ اســتقلال اقتصادی و سیاســی و مبــارزه همه جانبه با مســتکبران از مهم‌ترین راهکارهای تحقّق این وعده هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Conditions for the Occurrence of Divine Aid to the Believers Based on the Holy Quran

نویسنده [English]

  • Asghar Tahmasebi
Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

 One of the topics that is emphasized in the Holy Quran is the unseen help. In the Holy Quran, God has given promises to both groups of believers and disbelievers that are seen in the form of good news and warnings. Regarding believers, God has made promises, some of which will be fulfilled in this world and others in the hereafter; among the promises that God has made to believers in this world is the promise of help (Nosrat in Arabic) this help is expressed in the form of unseen assistance. On the other hand, the conditions for the fulfillment of this promise are another issue that is more important than the promise itself. Accordingly, the present study, using a descriptive-analytical method based on the Quran and the narrations of the Ahl al-Bayt (a.s.), has addressed this issue from two aspects: First, what are the conditions for unseen help to occur? And second, what solutions are there, based on the Quran and narrations, to fulfill the conditions of this divine promise? The result is that: In the Holy Quran and the narrations of the Ahl alBayt (a.s.), the conditions for fulfilling the promise of helping the believers have been stated in two dimensions: theological and practical. In the theological dimension, belief in God, increasing faith and belief in Him, and accepting guardianship are among the most important ways to fulfill this promise. In the practical aspect, in the social and political dimensions, solutions have been expressed that striving for the exaltation of the Islamic society through unity and integrity in the way of God, maintaining economic and political independence, and all-out struggle against the arrogant are among the most important solutions to realizing this promise.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Quran
  • God's promises
  • Unseen help
  • Believers
  • Arrogant people
  1. فهرست منابع

    1. قرآن کریم.
    2. ابراهیمیان، سیدحسین، ربیعی، زهره، بسمل، محبوبه،(1394ش)، شیوه های نزول امدادهای غیبی بر مومنین از منظر آیات قرآن، فصلنامه مطالعات تفسیری، سال ششم، شماره 24.
    3. اصفهانی‏، ابونعیم احمد بن عبدالله(1412ق) ‏، دلائل النبوة، بیروت‏، دارالنفائس‏، چاپ سوم‏.
    4. امینی، سمیه(1395)، تحلیل فرایند و ساز و کار تحقّق وعده های الهی در قرآن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث.
    5. بختیاری، حسن، فرخی، حسن(1391)، بررسی رابطه برنامه های شبکه های ماهواره ای تلوزیونی و هویت دینی جوانان، فصلنامه پژوهش در تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیستم، شماره15.
    6. برقی، ابی جعفر احمد بن محمد(1416ق)، المحاسن، تحقیق: سید مهدی رجائی، قم: الجمع العالمی لاهل البیت علیهم السلام.
    7. بسی خواسته، حسین(1394)، بررسی وعده های الهی به پیامبر(ص) در قرآن کریم، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
    8. پرچم، اعظم، عمادی اندانی، سمیه(1390)، تبیین جایگاه وعد و وعید به عنوان یکی از راهکارهای تربیتی و اخلاقی در قرآن، فصلنامه پژوهش های اخلاقی، سال اول، شماره4.
    9. جصاص، احمدبن علی(1405ق)، احکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    10. جمشیدی، محمدحسین(1373) تهاجم فرهنگی چیست؟، فصلنامه مطالعات بسیج، شماره 3 و4.
    11. حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله(1411ق)، شواهد التنزیل، تهران: موسسه چاپ و نشر، چاپ اول.
    12. رازی، ابوالفتوح(1404ق)، تفسیر روح الجنان، قم: انتشارات کتابخانه آیه الله مرعشی(ره).
    13. رازی، فخرالدین(1411ق)، مفاتیح الغیب، قم: مرکز نشر مکتب الاعلام الاسلامی.
    14. راوندی، قطب الدین(1045ق)، فقه القرآن فی شرح آیات الأحکام، قم: کتابخانة آیت الله مرعشی نجفی.
    15. سید رضی(1414ق)، نهج البلاغه، قم: انتشارت هجرت.
    16. سیوطی، جلال الدین(بی تا)، تفسیر الدرالمنثور، بیروت: دارالمعرفه.
    17. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه‏، قم: فرهنگ اسلامی، 1406ق.
    18. صدوق، محمدبن علی بابویه(1338ق)، معانی الاخبار، قم: انتشارات اسلامی.
    19. صدوق، محمدبن علی بابویه(1376ق)، من لایحضره الفقیه، تهران: مطبعه الآفتاب.
    20. صدوق، محمدبن علی بابویه(1389ق)، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تهران: مکتبه الصدوق.
    21. صدوق، محمدبن علی بابویه(1404ق)، عیون اخبار الرضا، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
    22. صدوق، محمدبن علی بابویه(1405ق)، کمال الدین و اتمام النعمه، قم: موسسه النشر الاسلامی.
    23. طباطبایی، محمد حسین(بی تا)، روابط اجتماعی در اسلام، تهران: انتشارات آزادی.
    24. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417 ق، چاپ پنجم.
    25. طبری، ابن جریر رستم(بی تا)، دلائل الامامة، قم: انتشارت بعثت.
    26. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، بی تا.
    27. عروسی حویزی، شیح عبدعلی بن جمعه(بی تا )، تفسیرنورالثقلین، قم: مطبعه العلمیه.
    28. عیاشی، محمدبن مسعود(بی تا)، تفسیر عیاشی، تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه.
    29. فضل الله، سید محمد حسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک لطباعه و النشر، 1419ق.
    30. فضیلت، یوسف(1388)، معناشناسی آوایی در آیه های وعد و وعید، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
    31. کلینی، محمد بن یعقوب(1388ق)، اصول کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    32. کولمن، جان(1375)، کمیته300 کانون توطئه های جهانی، ترجمه: یحیی شمس، تهران: انتشارات فاخته.
    33. متّقی هندی، علاء الدین(1409ق)، کنز العمّال، بیروت: مؤسسه الرساله.
    34. مجلسی،‌ محمد باقر(1362ش)، بحارالانوار، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
    35. محمدی وشنوه، محمد رضا(1394)، اقسام، اهداف و شیوه های وعد و عید در قرآن کریم، پاین نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین.
    36. مرزبان، حسین، استادزاد، علی حسین(1394)، تاثیر تحریم های اقتصادی بر تولید و رفاه اجتماعی ایران: رهیافتی از الگوی رشد تعمیم یافته تصادفی، فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، سال بیستم، شماره63.
    37. مفید، محمدبن محمد(1414ق)، تفسیر القرآن المجید، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
    38. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1374 ش.
    39. مولایی نژاد، حبیب الله، سعید پژور، سیما،(1398ش)، بررسی امدادهای غیبی در زندگی بشر از دیدگاه علامه طباطبایی، ماهنامه آفاق علوم انسانی، شماره 29.
    40. هفته‌نامه صبح صادق(1390)، گسترش هدفمند شبکه های ماهواره ای، سال یازدهم، شماره 462.

    41. Rennack, D.E, (2006), North Korea: Economic Sancations, Washington, D.C, Congressional Reserch Service.

    42. Hufbauer, S.E(1990), Economic Sanction Reconsidered-Histori and Policy, 2 Edition , Institute for International Economics, Washington DC.

    43. National Scurity Strategy of USA, February 2016, 2015, The White House, Wsshington. Available.