بررسی سیاست اسلام نسبت به برده‌داری، در آیات قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بو علی سینا، همدان، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی در اسلام، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بو علی سینا، همدان، ایران

10.22084/qss.2024.29743.1063

چکیده

اسلام از بدو ظهور، با قشر عظیمی از بردگان در جامعه روبرو بود؛ همچنین قوانین و عرف‌هایی که در واقع به مصادر بردگی و به‌تبع آن ازدیاد بردگان دامن می‌زدند. صدور حکم انقلابی و آنی حرمت بردگی در اسلام، می‌توانست مولد یک بحران عظیم اجتماعی باشد که پتانسیل آن را داشت که شالوده‌ی اجتماع را به هم بریزد. این مقاله، با روش پژوهش توصیفی و تحلیلی و استفاده از منابع تفسیری موضع قرآن در رابطه با "بردگی موجود" و "مصادر بردگی" را واکاوی نموده است. سوال اصلی پژوهش این است که قرآن چه شیوه‌های برای مقابله با برده‌داری به‌عنوان نمادی از استکبار ورزیدن به‌کاربرده است؟ به عبارت بهتر نظر قرآن در مورد برده‌داری ایجابی است یا سلبی؟ فرضیه پژوهش بر این مبنا است که قرآن نگاه سلبی به‌نظام برده‌داری داشته و در راستای مبارزه با استکبار و حمایت از مستضعفین در جهت ریشه‌کنی آن با روشی منحصربه‌فرد برآمده است.یافته مقاله نشان می‌دهد که سیاست قرآن از یک ‌طرف، آزاد کردن بردگان از درون و القای اعتماد به‌نفس و کرامت به آنان بوده و از سوی دیگر، چشم‌انداز "تحریر" را برای بردگان ترسیم نموده است. قرآن جهت نیل به هدف تحریر بردگان، سیاست زمان‌بر و تدریجی ارائه داده است. مالکان را به آزاد کردن بردگان در صورت فراهم آمدن شرایط، ملزم نموده و دستورالعمل‌های اخلاقی را برای تعامل با بردگانی که شرایط آزادی را ندارند، وضع کرده است. در رابطه با مصادر و سرچشمه‌های بردگی نیز خشکاندن این سرچشمه‌ها را هدف قرار داده است.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A study of Islam's approach to slavery, with emphasis on Qur'anic texts

نویسندگان [English]

  • Hasan Rahimi (Roushan) 1
  • Ahmad Aminpour 2
1 Associate Professor, Department of Political Science, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University. Hamedan, Iran
2 MSc Graduate in political thought in Islam, Department of Political Science, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University. Hamedan, Iran
چکیده [English]

When Islam emerged, it faced a world in which slavery was a fundamental institution in society. This study seeks to extract the approach and interaction of Islam to the issue of slavery from trustworthy texts that have the highest degree of authority. And with this motive, she tries to study this issue in the Qur'an. The findings of the article show that the Qur'an has a negative view of the slavery system and has come up with a unique way to overthrow it. On the one hand, it has tried to liberate slaves from within and instill in them confidence and dignity, and on the other hand, it has painted a vision of "freedom" for slaves. The Qur'an has acted gradually to achieve the goal of freeing slaves. The Qur'an obliges slaveholders to free slaves if conditions allow, and on the other hand, issues moral instructions for better interaction with slaves. Finally, the Qur'an has tried to gradually eliminate the conditions that lead to slavery.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Islam
  • Slavery
  • Freedom