عدالت محوری در حقوق زن و مرد از منظر قرآن و کارکرد آن بر نهاد خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی،

2 دانشجوی دکتری علوم قران و حدیث، دانشکده ادبیات، کاشان مدرس جامعه المصطفی العالمیه، بنت الهدی

3 دانشجوی دکترا علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا

10.22084/qss.2024.28619.1006

چکیده

قرآن کریم از آغاز، احیا‌گر حقوق زن و مرد در ساحت های گوناگون انسانی بوده است. برمبنای اصل عدالت قرآن کریم حقوق یکسانی با نگرش به ساختار فیزیکی زن و مرد بنیان نهاده است. از این روی از نگاه گوهری انسانی، تفاوتی میان زن و مرد نیست و آنچه مایه برتری مرد در پاره‌ای از زمینه‌ها، دیده می‌شود، تنها مربوط به پیوندهای حقوقی است که زمینه‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی، در آن تاثیر دارد. قرآن کریم، هدف از خلقت انسان در قالب دو جنس مذکر و مونث را آرامش دانسته و بر تشکیل خانواده و ازدواج تأکید می‌ورزد. خانواده را پناهگاه امن افراد و محل شکوفایی استعدادهای اعضای آن معرفی می‌کند. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی برآن است تا عدالت محوری را به مثابه زیر ساخت بنیادین در نسبت با حقوق زن ومرد وتاثیر وکارکردآن را در نظام خانواده بررسی نماید . براساس یافته های این پژوهش در چشم‌انداز بینش اسلامی، حقوق زنان و مردان در نظام خانواده در قلمرو مقولاتی نظیر کرامت، آزادی( با تاکید بر مفهوم قرآنی آن )، برخورداری از آموزش و در حوزه مسائل سیاسی واجتماعی به فراخور نقش وکار ویژه زن ومرد، از اصل عدالت محوری تبعیت کرده به گونه ای که این موارد آثار سازنده خود را در جهت استواری و انتظام نهاد خانواده به همراه داشته و کارآمدی آن را مضاعف می سازد.

عنوان مقاله [English]

Central justice in the rights of men and women from the perspective of the Qur'an and its function on the institution of the family

نویسندگان [English]

  • Mohsen qasempour 1
  • Kawthar yousefi najaf abadi 2
  • zahra moola ghalghahi 3
1 Professor of the Department of Quranic and Hadith Sciences, Allameh Tabatabai University
2 Doctoral student of Qur'anic and Hadith Sciences, Faculty of Literature, Kashan, Lecturer of Al-Mustafa Al-Alamiya Community, Bint Al-Hadi
3 Doctoral student of Qur'anic and Hadith sciences at Al-Zahra University
چکیده [English]

قرآن کریم از آغاز، احیا‌گر حقوق زن و مرد در ساحت های گوناگون انسانی بوده است. برمبنای اصل عدالت قرآن کریم حقوق یکسانی با نگرش به ساختار فیزیکی زن و مرد بنیان نهاده است. از این روی از نگاه گوهری انسانی، تفاوتی میان زن و مرد نیست و آنچه مایه برتری مرد در پاره‌ای از زمینه‌ها، دیده می‌شود، تنها مربوط به پیوندهای حقوقی است که زمینه‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی، در آن تاثیر دارد. قرآن کریم، هدف از خلقت انسان در قالب دو جنس مذکر و مونث را آرامش دانسته و بر تشکیل خانواده و ازدواج تأکید می‌ورزد. خانواده را پناهگاه امن افراد و محل شکوفایی استعدادهای اعضای آن معرفی می‌کند. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی برآن است تا عدالت محوری را به مثابه زیر ساخت بنیادین در نسبت با حقوق زن ومرد وتاثیر وکارکردآن را در نظام خانواده بررسی نماید . براساس یافته های این پژوهش در چشم‌انداز بینش اسلامی، حقوق زنان و مردان در نظام خانواده در قلمرو مقولاتی نظیر کرامت، آزادی( با تاکید بر مفهوم قرآنی آن )، برخورداری از آموزش و در حوزه مسائل سیاسی واجتماعی به فراخور نقش وکار ویژه زن ومرد، از اصل عدالت محوری تبعیت کرده به گونه ای که این موارد آثار سازنده خود را در جهت استواری و انتظام نهاد خانواده به همراه داشته و کارآمدی آن را مضاعف می سازد.